Z dniem 1 stycznia 2019 r. doszło do przekształcenia prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów. Do końca 2019 r. czyli w ciągu 12 miesięcy od uwłaszczenia właściwy organ miał wydać zaświadczenie potwierdzające przekształcenie. Zaśwadczenie to stanowiło m.in. podstawę ujawnienia prawa własności gruntu w księdze wieczystej oraz ewidencji gruntów i budynków. Możliwe było również wcześniejsze uzyskanie zaświadczenia na wniosek uwłaszczonego w terminie 30 dni lub 4 miesięcy w zależności od powodu zgłoszonego żądania.
W otrzymanym zaświadczeniu organ informuje nie tylko o przekształceniu we własność z mocy prawa, ale również o wysokości opłat, które należy uiszczać przez 20 lat, o możliwości wniesienia jednorazowej opłaty czy przysługującej bonifikacie. Moment wydania i doręczenia zaświadczenia był kluczowy dla upływu terminów związnaych przede wszystkim z uprawnieniem do bonifikaty. W praktyce okazało się, że wydawanie zaświadczeń przez właściwe organy nie następowało w oczekiwanym tempie, jak również do końca 2019 r. wielu właścicieli nadal nie otrzymało zaświadczeń.
Nowy przepis w ustawie przekształceniowej
W związku z ryzykiem opóźnienia już w połowie 2019 r. dodano w ustawie przepis, że jeżeli zaświadczenie potwierdzające przekształcenie zostanie doręczone po dniu 30 listopada 2019 r., właściciel będzie mógł skorzystać z bonifikaty o ile:
– w terminie 2 miesięcy od otrzymania zaświadczenia zgłosi zamiar wniesienia opłaty jednorazowej oraz
– w terminie 2 miesięcy od otrzymania informacji o wysokości jednorazowej opłaty uiści całą należność.
Mechanizm ten ma zapobiec pokrzywdzeniu osób, którym zaświadczenia doręczono dopiero w 2020 roku, co spowodowałoby utratę najwyższej wartości bonifikaty. W konsekwencji, nawet jeżeli uwłaszczeni nie otrzymali jeszcze zaświadczeń, to mogą na nie poczekać nie tracąc uprawnienia do bonifikaty w najwyższej wartości.
Co istotne, wielu właścicieli obawiając się konsekwencji, uregulowało już należność w oczekiwaniu na zaświadczenie. Pamiętać należy, że według ustawy przekształceniowej roczną opłatę przekształceniową za 2019 r. należy uiścić do 29 lutego 2020 r., natomiast roczną opłatę przekształceniową za 2020 r. należy uiścić do 31 marca 2020 r. Ustawa przekształceniowa wskazuje, że jeżeli przed wydaniem zaświadczenia dotychczasowy użytkownik wieczysty wniósł opłatę roczną z tytułu użytkowania wieczystego za 2019 rok lub następne lata, opłaty te będą podlegać zaliczeniu z urzędu na poczet opłaty lub opłaty jednorazowej, o czym uwłaszczony zostanie powiadomiony przez właściwy organ.
Nawet jeśli uwłaszczeni nie otrzymali jeszcze zaświadczeń, nie ma powodów do obaw, bowiem ustawa przewiduje mechanizmy zapobiegające utracie przez nich uprawnień do wyższej wartości bonifikaty. Czas pokaże, w jakim terminie organy zdążą z wydaniem wszystkich zaświadczeń, bowiem może okazać się, że konieczne będzie znowelizowanie ustawy i dalsze przesunięcie terminów.