Powszechną praktyką jest zastrzeganie w treści zawieranych przez przedsiębiorców umów kar umownych z tytułu wystąpienia po stronie kontrahenta okoliczności niekorzystnych dla przedsiębiorcy, na przykład opóźnienia w wykonaniu zobowiązania, ujawnienia tajemnicy przedsiębiorstwa, a nawet nieodebrania połączenia telefonicznego.
Instytucją mniej powszechną od kary umownej jest kara gwarancyjna, która pomimo iż nie zyskała jeszcze popularności wśród mniejszych przedsiębiorców, to wielu wypadkach może okazać się dla nich korzystniejsza niż kara umowna.
Kara umowna
Karę umowną od kary gwarancyjnej odróżnia przede wszystkim jedna podstawowa cecha.
W przypadku dochodzenia zapłaty kary umownej, pozwany może bronić się podnosząc, iż dochował należytej staranności w wykonaniu zobowiązania a nastąpienie zdarzenia, którego konsekwencją jest nałożenie kary umownej nie wynikło z jego winy.
Nadto, część przedstawicieli doktryny uważa, iż skuteczne dochodzenie należności z tytułu kary umownej wymaga również wykazania przez powoda zaistnienia szkody wywołanej zachowaniem strony przeciwnej. Pogląd ten został ostatecznie odrzucony przez Sąd Najwyższy[1], jednakże wciąż znajduje zwolenników.
Kara gwarancyjna
Inaczej jest w przypadku kary gwarancyjnej. Podstawy odpowiedzialności z tytułu takiego zastrzeżenie należy bowiem upatrywać nie w przepisach mówiących o odpowiedzialności odszkodowawczej, a w regulacjach dotyczących swobody umów. Zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego kara gwarancyjna jest bowiem zastrzeżeniem o charakterze zobowiązaniowym i w razie wystąpienia objętych nią okoliczności, zobowiązany ma obowiązek spełnić świadczenie i to niezależnie od zaistnienia szkody czy też winy zobowiązanego.
Mając na uwadze powyższe, należy uznać, iż zastrzeżenie w umowie kary gwarancyjnej jest o wiele bezpieczniejsze niż skorzystanie z instytucji kary umownej. Kara gwarancyjna daje bowiem uprawnionemu znacznie wyższe szanse na ewentualne skuteczne dochodzenie zastrzeżonych należności.
[1] Uchwała SN z 6.11.2003 r. III CZP 61 / 03, OSNC nr 5 / 2004, poz. 69.
ARTYKUŁU? NAPISZ DO NAS
