Dawno już w orzecznictwie utrwalił się pogląd, że możliwe jest zastrzeżenie w umowie kary umownej za odstąpienie od niej z winy kontrahenta. Problematyczna pozostawała jednak możliwość nałożenia takiej kary wówczas, gdy odstąpienie nastąpiło w wyniku niewykonania zobowiązania pieniężnego.
Część przedstawicieli piśmiennictwa prawniczego uważała bowiem, iż przyznawanie takiej możliwości wypacza istotę kary umownej, która może być zastrzegana tylko za niewykonanie zobowiązań niepieniężnych. Inni autorzy nie widzieli w tym żadnego problemu, gdyż ich zdaniem kara w takim przypadku nakładana jest w wyniku odstąpienia od umowy, a nie bezpośrednio z uwagi na niewykonanie zobowiązania.
Zdecydowane nie były także sądy, w tym Sąd Najwyższy, który raz przychylał się do pierwszego z powyższych poglądów[1] [1], a raz do drugiego[2] [2].
Ostatecznie dziś jednak (20 listopada 2019 r.) Sąd Najwyższy w sprawie o sygnaturze III CZP 3/19 rozstrzygnął, iż zastrzeżenie kary umownej za odstąpienie od umowy w wyniku niewykonania zobowiązania pieniężnego jest niedopuszczalne. Uchwała podjęta została w składzie siedmiu sędziów, co oznacza, iż ma ona moc wiążącą dla wszystkich sądów w kraju.
W konsekwencji, roszczenia o zapłatę kar umownych naliczonych w związku z odstąpieniem od umowy wynikającym z niewykonania zobowiązania pieniężnego winny być przez sądy oddalane.
[1] [3] Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 marca 2011 r., sygn. IV CSK 401/10, LEX nr 1108517.
[2] [4] Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 lutego 2007 r., sygn. III CSK 288/06, LEX nr 274191.