- Prawo i Budowa : Budownictwo i Nieruchomości - https://prawoibudowa.pl -

Każdy może nabyć grunty rolne w toku licytacji komorniczej

Do 26 czerwca 2019 r. skuteczne przeprowadzenie licytacji komorniczej gruntów rolnych było bardzo utrudnione. Aby jakikolwiek podmiot mógł nabyć nieruchomość rolną w wyniku prowadzonej przez komornika licytacji nieruchomości, potencjalny nabywca musiał spełniać rygorystyczne wymogi przewidziane w  ustawie z dnia 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego, zwanej dla uproszczenia „UKUR”.

O jakich wymogach mowa?

Przede wszystkim najlepiej było, aby potencjalnym nabywcą był tzw. rolnik indywidualny, prowadzący gospodarstwo rolne o powierzchni nie większej niż 300 ha, posiadający odpowiednie kwalifikacje rolnicze oraz zamieszkujący co najmniej od 5 lat w gminie, na obszarze której jest położona jedna z nieruchomości rolnych wchodzących w skład jego gospodarstwa rolnego. Dodatkowo taka osoba przez 5 lat musiała swoje gospodarstwo prowadzić osobiście. Dopiero rolnik spełniający te wszystkie kryteria mógł bez większych przeszkód nabywać grunty w ogóle, także w toku licytacji komorniczej.

Oprócz rolnika spełniającego cechy wskazane wyżej, teoretycznie w toku egzekucji komorniczej grunty nabywać mogli także m.in.: osoba bliska zbywcy, jednostka samorządu terytorialnego, skarb państwa, park narodowy, kościelna osoba prawna, określone spółki państwowe.

Istniała także możliwość, aby potencjalny nabywca – mimo, że teoretycznie nie jest legitymowany do nabycia gruntu – uzyskał w niektórych przypadkach zgodę na nabycie od Dyrektora Generalnego Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa (KOWR). W praktyce wydanie takiej zgody potencjalnie trwałoby zbyt długo, aby móc bez przeszkód brać udział w licytacji.

Jak widać znalezienie potencjalnych nabywców licytowanego gruntu były wyjątkowo trudne, co skutkowało tym, że niewiele licytacji komorniczych było skutecznych.

To że ograniczenia wynikające z UKUR dotyczą także nabywania nieruchomości w toku postępowania egzekucyjnego zostało potwierdzone między innymi w odpowiedzi ministra Krzysztofa Jurgiela na interpelację nr 6627 w sprawie nabywania nieruchomości rolnych w drodze licytacji komorniczej oraz Uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 24 sierpnia 2017 r. III CZP 35/17 (jednak zgodnie z uchwałą do nabycia własności nieruchomości rolnej w toku egzekucji z nieruchomości wszczętej przed dniem 30 kwietnia 2016 r. ograniczenia w nabywaniu nieruchomości także są złagodzone).

Uwolnienie licytacji spod ograniczeń

Od dnia 26 czerwca 2019 r. brak jakichkolwiek ograniczeń co do tego, kto może nabywać grunty rolne w toku egzekucji komorniczej.

W toku licytacji grunty rolne będzie mógł kupić każdy, bez szczególnych dodatkowych kwalifikacji. Do nabycia takiego nie jest potrzebna zgoda Dyrektora Generalnego Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa (KOWR).

Przepisy przejściowe noweli nie odnoszą się wprost do kwestii w stosunku do jakich postępowań egzekucyjnych stosuje się nową możliwość nabywania gruntów – czy tylko do tych wszczętych po 26 czerwca 2019 r. czy także tych wszczętych wcześniej. Wydaje się, że przyjąć należy, iż nowe przepisy stosuje się także do trwających już postępowań egzekucyjnych (przemawiać za tym może także fakt, że nowela przewiduje w określonych przypadkach umorzenie toczących się już postępowań przed Dyrektorem Generalnym KOWR).

Ważnym aspektem jest także fakt, że w przypadku, gdy I oraz II licytacja nieruchomości rolnej okażą się bezskuteczne istnieje możliwość, aby to np. wierzyciel przejął licytowaną nieruchomość. W tym przypadku  wierzyciel nie będzie musiał spełniać rygorystycznych wymogów co do bycia rolnikiem.

KOWR może skorzystać z prawa nabycia

W przypadku, gdy dany podmiot miałby nabyć nieruchomość we wspomnianym wyjątkowym trybie (w ramach postępowania egzekucyjnego) Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa (KOWR) działający na rzecz Skarbu Państwa może złożyć oświadczenie o nabyciu tej nieruchomości za zapłatą ceny tej nieruchomości (prawo nabycia) – art. 4 ust. 1 pkt 3 UKUR.

Gdy w drodze licytacji w ramach postępowania egzekucyjnego nabywcą miałby być rolnik indywidualny prowadzący gospodarstwo o powierzchni poniżej 300 ha, a rolnik ten ma miejsce zamieszkania w gminie położenia nieruchomości lub gminie z nią graniczącej, KOWR nie może skorzystać ze wskazanego prawa nabycia – art. 4 ust. 4 pkt 1 UKUR.

Nowela, które weszła w życie 26 czerwca 2019 r.: Ustawa z dnia 26 kwietnia 2019 r. o zmianie ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.2019.1080 z dnia 2019.06.11)

Ustawa z dnia 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego (Dz.U.2019.1362 t.j. z dnia 2019.07.22)