Stan prawny
Przepisy odnoszące się do omawianej kwestii to w szczególności:
- Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami oraz,
- Rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 2 sierpnia 2018 r. w sprawie prowadzenia prac konserwatorskich, prac restauratorskich i badań konserwatorskich przy zabytku wpisanym do rejestru zabytków albo na Listę Skarbów Dziedzictwa oraz robót budowlanych, badań architektonicznych i innych działań przy zabytku wpisanym do rejestru zabytków, a także badań archeologicznych i poszukiwań zabytków
Z ww. ustawy płynie ogólny obowiązek uzyskania pozwolenia w celu prowadzenia prac konserwatorskich, restauratorskich lub robót budowlanych przy zabytku.
Przepisy wskazanego wyżej rozporządzenia posługują się pojęciem „termin ważności pozwolenia”, a prawnym wymogiem jest, aby pozwolenie na prowadzenie prac budowlanych wydane przez konserwatora zabytków zawierało określenie takiego terminu. Jest to także część składowa innego rodzaju pozwoleń wydawanych w stosunku do zabytkowych obiektów.
Upływ terminu ważności pozwolenia
Odpowiedź na zadane we wstępie pytanie nie jest niestety jednoznaczna. Czy upływ terminu ważności pozwolenia konserwatora zabytków ma wpływ na możliwość rozpoczęcia czy kontynuowania robót budowlanych? Kwestię tę – na gruncie obowiązujących przepisów – można interpretować wielorako.
W orzecznictwie przeważa stanowisko, zgodnie z którym upływ terminu przedmiotowego pozwolenia pozostaje bez wpływu na możliwość dalszego prowadzenia robót budowlanych na podstawie pozwolenia na budowę. Przykładem takiego stanowiska może być wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 1 kwietnia 2015 r. (II SA/Gd 717/14) w którym stwierdzono, że:
„(…) w orzecznictwie ustalono, że termin przewidywanego rozpoczęcia i zakończenia prac objętych pozwoleniem konserwatorskim ma wyłącznie walor informacyjny a więc dopuszczalne jest wydanie pozwolenia na budowę także i w sytuacji gdy w czasie trwania postępowania w przedmiocie pozwolenia na budowę upłynął termin określony w pozwoleniu konserwatorskim”
Dodatkowo Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 14 kwietnia 2010 r. (II OSK/671/09) nakreślił, że: „Nie występuje w przepisach prawa – w stosunku do pozwolenia konserwatorskiego odpowiednik przepisu art. 37 ust. 1 p.b. – przewidującego skutek wygaśnięcia decyzji o pozwoleniu na budowę w sytuacji nie podjęcia robót budowlanych w oznaczonym terminie. Omawiany termin przewidywanego rozpoczęcia i zakończenia prac objętych pozwoleniem konserwatorskim ma zatem wyłącznie walor informacyjny – wiążący się z przewidywaniami inwestora, które mogą okazać się nietrafne – na przykład wskutek przedłużenia się z przyczyn od niego niezależnych postępowania w przedmiocie pozwolenia na budowę.”
Jak wynika z powyższych orzeczeń, praktyka sądowa chroni wydane już pozwolenie oraz planowaną inwestycję, uznając za dopuszczalne odstępstwa od pierwotnie zakładanych terminów realizacji inwestycji.