Kiedy miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego odbiega od założeń inwestora

Wejście w życie nowego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego może nieść za sobą negatywne skutki dla przedsiębiorców planujących inwestycje na obszarze objętym jego zastosowaniem. Postanowienia planu w zakresie przeznaczenia poszczególnych terenów na obszarze gminy mogą bowiem uniemożliwiać realizację zamierzonych inwestycji budowlanych.

W razie dokonania w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego niekorzystnej dla inwestora kwalifikacji gruntów nie pozostaje on jednak bez możliwości dochodzenia ochrony swych praw. Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym przewiduje bowiem możliwość zaskarżenia do sądu administracyjnego aktu wydanego z naruszeniem prawa. W tym celu koniecznym jest jednak spełnienie wymaganych ustawą przesłanek.

Skarga dopuszczalna dopiero po wezwaniu organu

Przed wniesieniem skargi do sądu administracyjnego wymagane jest przede wszystkim uprzednie bezskuteczne wezwanie organu administracji do zmiany niezgodnej z prawem uchwały.

Przesłanki wniesienia skargi

Podstawą roszczeń w zakresie stwierdzenia nieważności miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego może być istotne naruszenie trybu lub naruszenie zasad sporządzenia takiego aktu, a także niewłaściwość organów podejmujących uchwałę. Zauważyć należy, iż wymóg istotności naruszenia dotyczy wyłącznie trybu, nie zaś zasad sporządzania aktu. Nie wymaga się również by zaistniała niewłaściwość organów wydających była istotna.

Przykładowo, istotnym naruszeniem trybu sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego będzie zgodnie z orzecznictwem[1] brak przeprowadzenia wymaganej strategicznej oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko i niezaopiniowanie projektu planu przez Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska, a także przeznaczenie gruntów rolniczych na cele nierolnicze[2]. W praktyce zdarza się również, iż organy samorządowe dokonują uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego korzystając z mniej sformalizowanej procedury zmiany planu uprzednio obowiązującego. W razie jednak znaczących różnic działanie takie uznać należy za bezprawne i stanowiące przesłankę do zaskarżenia uchwały[3]. Szersze znaczenie praktyczne dla skarżącego może mieć jednak powołanie się na wydanie planu z naruszeniem zasad równości i proporcjonalności w zakresie ograniczenia prawa własności nieruchomości nim objętych. Te ogólne zasady mogą być szeroko interpretowane i stanowić ważny argument w zakresie podstaw skargi. Warto również zwrócić uwagę czy w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego nie zacytowano powszechnie obowiązujących przepisów prawnych, np. treści artykułów ustawy. Zgodnie bowiem z kontrowersyjnym poglądem Naczelnego Sądu Administracyjnego[4] zaistnienie takiej sytuacji winno prowadzić do bezwzględnego stwierdzenia nieważności uchwały. Powyższą tezę Sąd oparł na przepisie rozporządzenia dotyczącego zasad techniki prawodawczej stanowiącego, iż W uchwale i zarządzeniu nie powtarza się przepisów ustaw, ratyfikowanych umów międzynarodowych i rozporządzeń. Uchybienie tej normie zdaniem NSA wiąże się z rażącym naruszeniem prawa, co z kolei stanowi przesłankę do stwierdzenia nieważności uchwały.

Co istotne nie jest przesądzonym, iż wadliwość niektórych postanowień planu musi skutkować jego nieważnością w całości. Jeżeli bowiem normy te nie powodują dezintegracji uchwały co do całości, to stwierdzenie nieważności może ograniczyć się tylko do tych postanowień[5].

W wyniku skutecznej i uzasadnionej skargi administracyjnej właściwy sąd winien stwierdzić nieważność miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Pomimo iż merytoryczne zastrzeżenia co do treści planu nie stanowią podstawy do jego zaskarżenia, to posługując się wyłącznie zarzutami formalnymi można wyeliminować z obrotu prawnego niekorzystny dla skarżącego miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego.

[1] Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 28 kwietnia 2015 r. II OSK 2331/13

[2] Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 20 marca 2015 r. II SA/Kr 85/15

[3] Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy z dnia 16 grudnia 2014 r. II SA/Bd 1216/14

[4] Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 14 grudnia 2011 r. II OSK 2058/11; Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 10 listopada 2009 r. II OSK 1256/09

[5] Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 17 lipca 2014 r. I SA/Wr 1503/14