Termin związania decyzji administracyjnej. Przyjmuje się od daty wydania, czy też daty doręczenia?

Między terminem wydania decyzji, a jej doręczeniem może upłynąć nawet kilka tygodni. Niniejsza publikacja porusza tematykę podjęcia czynności, i jej skuteczności, przez stronę w tzw. okresie przejściowym.

Zgodnie z treścią przepisu art. 110 kpa organ administracji publicznej, który wydał decyzję, jest nią związany od chwili jej doręczenia lub ogłoszenia, o ile kodeks nie stanowi inaczej. Zasadą jest doręczenie decyzji, bowiem zgodnie z art. 109 § 2 w zw. z art. 14 § 2 kpa ustnie decyzja może być ogłoszona tylko w przypadku, gdy przemawia za tym interes strony, a przepis prawny nie stoi temu na przeszkodzie.

Doktryna stoi na stanowisku, że związanie organu wydaną decyzją oznacza, że decyzja, która została doręczona (ogłoszona) stronie, nie może być zmieniona ani uchylona przez organ, który ją wydał, inaczej niż w postępowaniu administracyjnym przewidzianym w kodeksie i z udziałem stron tego postępowania[1].

Skoro zatem decyzja wiąże organ od chwili doręczenia (względnie ogłoszenia), to ewentualne zmiany zaistniałe pomiędzy datą jej wydania (które następuje z chwilą podpisania decyzji), a datą doręczenia teoretycznie mogą mieć wpływ przebieg oraz wynik postępowania, w tym na skuteczność dokonanych doręczeń, czy rozpoczęcie biegu terminu na złożenie środka zaskarżenia.

Innego zdania są niektóre sądy administracyjne. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie stoi na stanowisku, że zasada związania decyzją rozciąga się także na okres między wydaniem decyzji a jej doręczeniem, decyzja bowiem „istnieje” już w momencie wydania, choć wywiera skutki prawne dopiero z chwilą doręczenia stronie[2].

Na tej podstawie niezwykle problematyczna staje się rozważana kwestia skuteczności doręczenia oraz związania decyzją w sytuacji, w której pomiędzy datą jej wydania a doręczenia strona podjęła czynności wpływające na przebieg, bądź wynik postępowania.

W takiej sytuacji strona działająca w zamiarze wywołania skutków w postępowaniu, nie posiadająca wiedzy, że w dacie podjęcia konkretnych czynności decyzja była już wydana i jest w  trakcie procesu doręczenia do adresata, może spotkać się ze stwierdzeniem, w której podejmowane przez nią działania okażą się bezskuteczne. Przykładem takiej sytuacji jest ustanowienie i zgłoszenie się do sprawy pełnomocnika wraz z nowymi wnioskami dowodowymi w momencie, w którym decyzja  znajduje się na etapie pomiędzy jej wydaniem, a doręczeniem.

Skoro strona ustanowiła pełnomocnika do sprawy, to zgodnie z treścią przepisu art. 40 § 2 kpa decyzja powinna zostać doręczona pełnomocnikowi. W opisywanej sytuacji ani strona nie ma wiedzy, że decyzja została już wydana i w świetle przytoczonego orzecznictwa jest już dla organu wiążąca, ani organ w dacie wydania decyzji nie posiadał jeszcze informacji na temat ustanowienia przez stronę pełnomocnika.

Powyższe rodzi wątpliwości na tle zarówno skuteczności doręczenia decyzji (skoro w sprawie został ustanowiony pełnomocnik, to skutecznie decyzja powinna być doręczona właśnie jemu), jak i kwestii jej zaskarżenia (jeśli decyzja nie została doręczona skutecznie, to nie rozpoczyna biegu termin na złożenie środka odwoławczego).

Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie wchodzi do obrotu i wywołuje skutki prawne również decyzja doręczona wadliwie np. z naruszeniem przepisów o doręczeniach, z pominięciem niektórych stron, bądź ich pełnomocników, jak również decyzja doręczona jedynie „do wiadomości”[3].

Na podstawie takiego stanowiska możliwe jest wysunięcie wniosku, że w sytuacji ustanowienia przez stronę pełnomocnika w okresie pomiędzy wydaniem, a doręczeniem decyzji zgłoszenie się tego pełnomocnika do postępowania będzie nieskuteczne. Jakkolwiek rozważania te są zgodne z prezentowanymi w niniejszym artykule orzeczeniami sądów administracyjnych, to budzą wątpliwości na tle ochrony interesu strony w postępowaniu.

Problem jest tym większy, że przepisy nie wskazują organowi terminu na doręczenie decyzji i nie regulują jak długo organ może wstrzymywać się z jej doręczeniem po wydaniu. Im dłużej organ administracji publicznej będzie zwlekał z dokonaniem doręczenia, tym większe jest ryzyko, że strona nieświadoma faktu wydania decyzji podejmie istotne działania, które w rzeczywistości okażą się bezskuteczne.

[1] A. Wróbel, w: Komentarz aktualizowany do Kodeksu postępowania administracyjnego, red. M. Jaśkowska, komentarz do art. 110.

[2] Wyrok WSA w Warszawie z dnia 14. kwietnia 2015 r., II SA/Wa 1243/14, podobnie WSA w Warszawie w wyroku z dnia 19. marca 2014 r., II SA/Wa 2081/13.

[3] Wyrok NSA z dnia 20. lutego 2014 r., II OSK 2259/12.

Autor:
Paulina Skonieczna