Cel publiczny inwestycji, jako ważna przesłanka wydania decyzji o ograniczeniu sposobu korzystania z nieruchomości

Przedsiębiorstwo przesyłowe, zajmujące się przesyłem lub dystrybucją energii i paliw gazowych, chcąc uzyskać tytuł prawny niezbędny do korzystania z nieruchomości w postaci decyzji administracyjnej musi spełnić przesłanki wynikające z ustawy o gospodarce nieruchomościami. Jednym z nich jest realizowanie inwestycji celu publicznego.

Czym jest cel publiczny ?

Regulacja celu publicznego została umiejscowiona w treści art. 6 UGN. Z jednej strony przedstawiony tam katalog ma charakter zamknięty, z drugiej jego pkt 10) określa możliwość określenia celów w innych ustawach. Z pewnością dla przedsiębiorcy przesyłowego najważniejsze będą pkt 2), 3) oraz 4), które charakteryzują cel publiczny jako:

„..(…) 2)   budowa i utrzymywanie ciągów drenażowych, przewodów i urządzeń służących do przesyłania lub dystrybucji płynów, pary, gazów i energii elektrycznej, a także innych obiektów i urządzeń niezbędnych do korzystania z tych przewodów i urządzeń;

3)   budowa i utrzymywanie publicznych urządzeń służących do zaopatrzenia ludności w wodę, gromadzenia, przesyłania, oczyszczania i odprowadzania ścieków oraz odzysku i unieszkodliwiania odpadów, w tym ich składowania;

4)   budowa oraz utrzymywanie obiektów i urządzeń służących ochronie środowiska, zbiorników i innych urządzeń wodnych służących zaopatrzeniu w wodę, regulacji przepływów i ochronie przed powodzią, a także regulacja i utrzymywanie wód oraz urządzeń melioracji wodnych, będących własnością Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego;..(…)”.

Kto może realizować cele publiczne ?

Cele publiczne wymienione w ustawie o gospodarce nieruchomościami i w innych ustawach mogą być realizowane nie tylko przez Skarb Państwa (czy też państwo) oraz jednostki samorządu terytorialnego, ale także przez inne podmioty (chyba że przepis jakiejś ustawy stanowi w danej sprawie inaczej). Z pewnością, co zauważył Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 15 maja 2008 roku[1] pojęcie inwestycji celu publicznego oparte jest w swojej istocie na kryterium przedmiotowym, nie za zaś podmiotowym: „ […]. Oznacza to, że inwestycję tego typu stanowi każde działanie o zasięgu lokalnym i ponadlokalnym, które realizuje cele publiczne, bez względu na to czy inwestorem jest podmiot prywatny czy publiczny. Nie ma również znaczenia zaangażowanie środków publicznych. Inwestycja celu publicznego może być finansowana równie dobrze w całości ze środków prywatnych jak i publicznych, o ile tylko realizuje cele zawarte w zamkniętym katalogu przepisu art. 6 ustawy o gospodarce nieruchomościami”.

Przykłady inwestycji celu publicznego z orzecznictwa sądów administracyjnych

• Dostarczanie wody jest jednym z fundamentalnych wymogów cywilizacyjnych i podstawowych zadań gminy. Bezzasadne jest twierdzenie, że rozbudowa nitki miejskiej sieci wodno-kanalizacyjnej mająca na celu doprowadzenie wody choćby do jednego budynku nie jest inwestycją publiczną (II OSK 1280/13 wyrok NSA W-wa 2013.10.29),

• Inwestycja polegająca na budowie sieci gazowej średniego ciśnienia mieści się w zakresie celów publicznych objętych art. 6 pkt 2 u.g.n. 2. Jeżeli planowana inwestycja ma na celu dostarczenie odbiorcom na terytorium gminy gazu, co mieści się w zadaniach własnych gminy, to okoliczność, że inwestycja ta w swym przebiegu obejmie wycinek terytorium gminy, a nie wszystkie lub większość położonych na jej terytorium nieruchomości, nie może stać na przeszkodzie uznania tej inwestycji za inwestycję celu publicznego w rozumieniu art. 2 pkt 5 u.p.z.p., skoro pośrednio ma znaczenie dla całej społeczności lokalnej stanowiąc przejaw realizacji zadań własnych gminy. (II OSK 264/11 wyrok NSA W-wa 2012.04.26),

[1] wyrok NSA z dnia 15 maja 2008 r., II OSK 548/07, LEX nr 503449).