W Radzie Ministrów trwają prace na przedstawionym przez Ministerstwo Sprawiedliwości projektem ustawy o zapobieganiu nadużyciom w inwestycjach drogowych. W ramach tej regulacji ustawodawca zamierza znacznie poprawić pozycję podwykonawców inwestycji drogowych. Skutek ten zamierza osiągnąć poprzez umożliwienie Inwestorowi drogowemu kontrolowania naliczania kar umownych podwykonawcom.
Kara umowna według taryfikatora zatwierdzanego przez Inwestora drogowego.
Jednym z kluczowych zagadnień, które mają uregulować nowe przepisy jest zabezpieczenie podwykonawców przed nadużywaniem pozycji kontraktowej przez Generalnych Wykonawców. Dla osiągnięcia tego skutku ustawodawca planuje m.in. ograniczenie Generalnym Wykonawcom inwestycji drogowych ustawania w umowach z podwykonawcami wysokości i zasad naliczania kar umownych.
Projektowane rozwiązania zakładają, że przed przystąpieniem do realizacji inwestycji Generalny Wykonawca będzie zobowiązany przedłożyć Inwestorowi taryfikator kar umownych przeznaczony do stosowania w umowach z podwykonawcami danej inwestycji. Taryfikator kar będzie wymagał uprzedniego zaakceptowania przez Inwestora drogowego i po dokonaniu akceptacji stanie się integralną częścią umów zawieranych przez wykonawcę z podwykonawcami inwestycji.
Ustalone w taryfikatorze wartości i zasady naliczania kar umownych będą obowiązywać przez cały okres realizacji inwestycji. Generalny wykonawca nie będzie uprawniony do wprowadzenia zmian co do sposobu naliczania kar oraz ich wysokości. Wyjątek będą stanowić tylko przypadki gdy zmiana będzie wynikać z przepisów prawa. Na wniosek podwykonawcy Inwestor będzie również obowiązany do udostępnienia mu zatwierdzonego taryfikatora kar umownych, co pozwoli na samodzielne weryfikowanie prawidłowości ich naliczania przez Generalnego Wykonawcę.
Taryfikator kar umownych będzie stanowić jeden ze składników oferty wykonawcy ubiegającego się o udzielnie zamówienia publicznego na realizację inwestycji drogowej. W świetle proponowanego do wprowadzenia art. 25a ust. 8 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych określone w taryfikatorze zasady i wysokości kar umownych nie będą mogły jednak stać się podstawą do oceny oferty Generalnego Wykonawcy i powinny pozostawać bez wpływu na wybór najkorzystniejszej oferty.
Prawidłowość naliczenia kar umownych zweryfikuje i potwierdzi PINB.
Projektowane regulacje prawne rewidują także daleko idącą kontrolę inwestora oraz inspektora inwestycji drogowej nad obciążaniem podwykonawców karami umownymi. Zarówno Inwestor jak i Generalny Wykonawca będą obowiązani zawiadomić podwykonawcę o rozpoczęciu naliczania kar umownych i terminach ich naliczania. Zawiadomienie powinno nastąpić niezwłocznie, lecz nie później niż następnego dnia po rozpoczęciu naliczania kary.
Kary umowne w zamówieniach publicznych
Na wniosek zainteresowanego uczestnika procesu inwestycyjnego inspektor będzie zobowiązany potwierdzić ziszczenie się przesłanek do naliczenia kary umownej określonych w zatwierdzonym taryfikatorze kar. Tego rodzaju zaświadczenie będzie natomiast podstawą do potrącenia kary umownej z należnego podwykonawcy wynagrodzenia.
Warto nadmienić, że w świetle projektu ustawy pełnienie funkcji inspektora inwestycji drogowej ma zostać powierzone właściwym Powiatowym Inspektorom Nadzoru Budowlanego. Organy nadzoru zyskają zatem dodatkowe szerokie kompetencje.
Będą uprawione m.in. do weryfikacji prawidłowości realizacji robót drogowych nie jak dotychczas w kwestii zgodności prac z projektem i przepisami techniczno-budowlanymi, ale przed wszystkim co do zgodności z umową zawartą przez Inwestora z Generalnym Wykonawcą. PINB zyska zatem, oprócz dotychczasowych kompetencji w zakresie administracji architektoniczno-budowlanej, również bardzo istotną rolę w relacjach cywilnoprawnych pomiędzy uczestnikami procesu inwestycyjnego.
Zamiast procesu sądowego zaświadczenie inspektora inwestycji drogowej.
Wynik czynności kontrolnych przeprowadzonych przez PINB i potwierdzonych w drodze zaświadczenia inspektora inwestycji drogowej w praktyce zdecyduje o naliczeniu podwykonawcy kary umownej i jej potrąceniu z należnego wynagrodzenia.
Podwykonawca, który nie zgodzi się z decyzją o obciążeniu go karą umowną, zamiast wystąpienia z powództwem do sądu powszechnego będzie uprawniony do wniesienia odwołania do nowego organu – Komisji Inwestycji Drogowych. W przypadku negatywnego rozstrzygnięcia Komisji podwykonawcy będzie natomiast przysługiwać uprawnienie do wniesienia skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, która w założeniach ma być rozpoznawana w krótkim terminie 14 dni od dnia jej wpływu do sądu. Biorąc jednak pod uwagę choćby konieczność doręczenia odpisów skargi pozostałym stronom oraz wyznaczenia terminu rozprawy i zawiadomienia uczestników o jej terminie, tak krótki czas na rozpoznanie skargi będzie niezwykle trudny do dotrzymania w praktyce.
Natomiast typowe funkcje organu nadzoru budowlanego w zakresie wynikającym z regulacji ustawy Prawo Budowlane dla inwestycji drogowej znacznej wartości zostaną powierzone Wojewódzkim Inspektorom Nadzoru Budowlanego.
Kto będzie podlegać nowym regulacjom?
Nowe przepisy po ich uchwaleniu i wejściu w życie mają znaleźć zastosowanie do wszystkich inwestycji drogowych realizowanych przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad o wartości przekraczającej 1 milion złotych.
ARTYKUŁU? NAPISZ DO NAS
