Będzie natychmiastowa wykonalność zezwolenia na czasowe zajęcie nieruchomości

Dnia 26 listopada 2018 r. przekazano Prezydentowi RP do podpisu projekt nowelizacji ustawy – prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw. Ustawa, oprócz przepisów prawa energetycznego, modyfikuje także ustawę o gospodarce nieruchomościami. Nowy przepis będzie miał duże znaczenie dla przedsiębiorców przesyłowych i właścicieli nieruchomości, na których znajdują się sieci przesyłowe. Ma on ułatwić przedsiębiorcom realizację prac naprawczych i konserwacyjnych.

Jak wynika z przyjętego przez Senat projektu, po podpisaniu przez Prezydenta do art. 124b ustawy o gospodarce nieruchomościami dodany nowy zostanie ust. 2a. Wprowadzenie tego przepisu powinno pozwolić przedsiębiorcom przesyłowym na znacznie szybsze uzyskanie dostępu do nieruchomości w ramach tzw. zezwolenia na czasowe zajecie nieruchomości.

Obecnie art. 124b u.g.n. precyzuje, kiedy starosta może zobowiązać właściciela, użytkownika wieczystego lub osobę, której przysługują inne prawa rzeczowe do nieruchomości, do udostępnienia nieruchomości w celu dokonania określonych czynności przez podmioty trzecie (decyzja administracyjna jest konieczna w przypadku braku dobrowolnej zgody na ingerencję w nieruchomość).

Starosta może zobowiązać do udostępnienia nieruchomości w celu dokonania: czynności konserwatorskich, remontowych, usuwania awarii ciągów drenażowych, przewodów i urządzeń do przesyłania lub dystrybucji płynów, pary, gazów i energii elektrycznej, urządzeń łączności publicznej, sygnalizacji, innych podziemnych i naziemnych obiektów i urządzeń niezbędnych do korzystania z tych przewodów i urządzeń lub do usuwania powyżej wskazanych obiektów z nieruchomości.

Decyzję opisaną wyżej starosta obecnie wydaje z urzędu lub na wniosek podmiotu, który jest zobowiązany do dokonania określonych czynności, np. na wniosek dystrybutora energii elektrycznej, który musi dokonać określonych napraw sieci energetycznej na cudzej nieruchomości.

Przywołana regulacja sprawdza się głównie w przypadku przedsiębiorców energetycznych, którym zapewnia prawne możliwości realizacji celów publicznych, tj. utrzymywania zdolności urządzeń, instalacji i sieci do realizacji zaopatrzenia odbiorców w paliwa lub energię.

Nowelizacja, która niedługo może wejść w życie stwierdza, że omawianej decyzji starosta nadaje się rygor natychmiastowej wykonalności (nowy ust. 2a do art. 124b u.g.n.). Takie sformułowanie nowelizowanego przepisu oznacza również, że rygor natychmiastowej wykonalności będzie nadawany przez organ z mocy prawa – bez potrzeby składania i uzasadniania przez przedsiębiorcę przesyłowego odrębnego wniosku o nadanie rygoru.

Oznacza to, że przedsiębiorcy przesyłowi i dystrybucyjni będą mogli w razie potrzeby ingerować w nieruchomości prywatne właściwie od razu po wydaniu takiej decyzji, tj. zanim stanie się ona ostateczna. Zajecie nieruchomości będzie zatem mogło być zrealizowane niezależnie od wniesienia ewentualnego odwołania przez wścieli nieruchomości.

W toku prac nad nowelizacją pojawiały się głosy, że opisywana poprawka narusza konstytucyjne prawo własności i stwarza pole do nadużyć. Wskazywano, że zasadnym jest, iż usuwanie awarii wymaga nadawania decyzji rygoru natychmiastowej wykonalności ale w przypadku remontów, konserwacji czy usuwania instalacji z posesji nie jest to konieczne.

Taka zmiana wydaje się natomiast spójna systemowo, skoro już w obecnym stanie prawnym art. 124 ust. 1a u.g.n. pozwala na dokonanie niezwłocznego zajęcia nieruchomości a potrzebę budowy nowej lub przebudowę istniejącej sieci. Tym bardziej zatem potrzeba opatrzenie decyzji rygorem natychmiastowej wykonalności może być uzasadniona w przypadku czynności remontowo-konserwacyjnych mających na celu utrzymanie sieci w dobrym stanie technicznym i zapobieganie ich awariom w przyszłości.