OPŁATY I KARY PIENIĘŻNE ZA WYCINKĘ DRZEW

W poprzednich artykułach można było przeczytać o procedurze wycinki drzew i krzewów, w szczególności o obowiązku uzyskaniu zezwolenia, katalogu zwolnień od tego obowiązku oraz możliwości dokonania wycinki po jej zgłoszeniu w określonych przypadkach. Uzyskanie zezwolenia wiąże się z uiszczeniem opłaty za wycinkę. Podobny obowiązek spoczywa na właścicielu w sytuacji, kiedy drzewo zostało wycięte na podstawie zgłoszenia, na potrzeby działalności gospodarczej utworzonej w ciągu następnych 5 lat po wycince. Wysokość opłat jest szczegółowo obliczana na podstawie aktu wykonawczego do ustawy. W zależności od rodzaju drzewa i obwodu pnia opłaty są zróżnicowane. Uchylenie się od wymogu uzyskania zezwolenia, a także inne przypadki niezastosowania ustawy o chronię przyrody mogą spowodować nałożenie kary pieniężnej. Szczegółowe objaśnienie stawek, terminów i warunków uiszczenia opłat oraz uiszczenia kar znajdziecie Państwo poniżej.

Opłata za wycinkę drzewa lub krzewu

Za usunięcie drzewa lub krzewu na podstawie decyzji administracyjnej zezwalającej na wycinkę posiadacz nieruchomości ponosi opłatę, w wysokości naliczonej w zezwoleniu. Obowiązek uiszczenia opłaty powstanie również w sytuacji, kiedy wnioskodawca dokonał wycinki drzew na podstawie zgłoszenia, a następnie w ciągu 5 lat okazało się, że była ona dokonana na cele związane z prowadzeniem przez niego działalności gospodarczej. Nie nalicza się opłat za usunięcie drzew lub krzewów, w stosunku do których nie jest wymagane zezwolenie, bądź ustawa przewiduje tylko wymóg zgłoszenia. Ponadto istnieje katalog wyłączeń od opłat m.in. gdy drzewa zagrażają bezpieczeństwu ludzi, są związane z ochroną przeciwpowodziową, czy są wycinane w związku z zabiegami pielęgnacyjnymi. Minister Środowiska wydał rozporządzenie dotyczące opłat za wycięcie drzew dla poszczególnych rodzajów i gatunków drzew i krzewów. Jest to Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 3 lipca 2017 r. w sprawie wysokości stawek opłat za usunięcie drzew i krzewów, które weszło w życie w dniu 17 lipca 2017 r. Akt oddzielnie traktuje o drzewach i o krzewach.

Dla drzew stawka za 1 cm² obwodu pnia mierzonego na wysokości 130 cm jest odrębnie wskazana dla drzew, których obwód nie przekracza 100 cm, a także dla tych, których obwód przekracza wskazaną wielkość. Stawki wahają się w granicach 12-70 zł za 1 cm² w zależności od gatunku drzewa. Znaczne kwoty trzeba jednak zapłacić za 1cm² cisu, cyprysika, głogu, jałowca, jarząb (z wyj. pospolitego), jodłę koreańską, oliwnik, żywotnik zachodni. Tutaj stawki wynoszą 170 zł/cm² gdy obwód pnia drzewa nie przekracza 100 cm, i odpowiednio 210 zł/cm² gdy obwód pnia wynosi 101 cm lub więcej. Opłatę za usunięcie drzewa ustala się mnożąc liczbę cm obwodu pnia drzewa mierzonego na wysokości 130 cm i stawkę opłaty. Za wielkość powierzchni pokrytej krzewami przyjmuje się wielkość powierzchni rzutu poziomego krzewu. Dla przykładu, jeżeli chcielibyśmy wyciąć jedną topolę o obwodzie pnia 120 cm, lipę o obwodzie pnia 120 cm oraz jeden cis o obwodzie 50 cm opłata zostałaby naliczona w następujący sposób: 120 cm x 15 zł + 120 cm x 30 zł + 50 cm x 170 zł = 1 800 zł + 3 600 zł + 8 500 zł = 13 900 zł. Jak widać, mogą nastąpić znaczące różnice w opłatach w zależności od rodzaju drzewa.

Dla krzewów  stawka opłaty wynosi od 10 do 50 zł za 1 m² powierzchni krzewu, w zależności od jego rodzaju. Stawka 10zł/m² obowiązuje dla derenia rozłogowego, róży pomarszczonej, sumaka, tawuły kutnerowatej oraz świdośliwy kłosowej bez względu na powierzchnię krzewu. Dla pozostałych rodzajów i gatunków krzewów jest to stawka 40 lub 50 zł za 1 m² powierzchni krzewu, w zależności czy powierzchnia krzewu przekracza 100 m², czy też nie.

Opłatę uiszcza się do organu, który wydał zezwolenie w terminie 14 dni od stwierdzenia ostateczności decyzji administracyjnej. Jej wysokość zostaje naliczona przez organ. Termin ten może być kłopotliwy, gdy opłata wyniesie nawet kilka tysięcy złotych. Dlatego warto przed złożeniem wniosku o wydanie zezwolenia na wycinkę poznać zasady naliczania opłat i samodzielnie obliczyć jej potencjalną wysokość. Nieuiszczenie opłaty w terminie spowoduje naliczanie odsetek za zwłokę jak dla zaległości podatkowych, aktualnie w wysokości 8%. Egzekwowanie nieuiszczonych opłat i odsetek następuje w trybie egzekucji administracyjnej.

Organ, który wydał zezwolenie i naliczył opłatę może podjąć na żądanie wnioskodawcy decyzję o rozłożeniu opłaty na raty lub przesunięciu terminu jej płatności. Możliwe jest odroczenie obowiązku uiszczenia opłaty, gdy organ uzależnił wydanie zezwolenia od przesadzenia drzewa bądź dokonania nasadzeń zastępczych. Odroczenie następuje na okres do 3 lat od upływu terminu wykonania tych obowiązków. Niewykonanie w terminie wskazanych przez organ nasadzeń bądź przesadzenia drzewa spowoduje uaktualnienie obowiązku uiszczenia opłaty za wycinkę.

Kary pieniężne za nielegalną wycinkę drzew lub krzewów

Kara pieniężna stanowi sankcję za wycinkę drzew lub krzewów niezgodnie z przepisami ustawy o ochronie przyrody. Kara w formie pieniężnej jest wymierzana przez wójta, burmistrza albo prezydenta miasta za:

1) usunięcie drzewa lub krzewu bez wymaganego zezwolenia;

2) usunięcie drzewa lub krzewu bez zgody posiadacza nieruchomości;

3) zniszczenie drzewa lub krzewu;

4) uszkodzenie drzewa spowodowane wykonywaniem prac w obrębie korony drzewa;

5) usunięcie drzewa bez dokonania zgłoszenia albo pomimo sprzeciwu organu na zgłoszenie wycinki drzewa.

Wysokość kary pieniężnej wynosi dwukrotność opłaty za usunięcie drzewa lub krzewu w przypadku, gdy wycinka wymagała zezwolenia bądź zgłoszenia, albo dokonano wycinki pomimo sprzeciwu organu. W sytuacji, gdy usunięcie drzewa lub krzewu jest zwolnione z obowiązku uiszczenia opłaty, karę pieniężną ustala się w wysokości opłaty, która byłaby ponoszona, gdyby takiego zwolnienia nie było. Ustawa o ochronie przyrody daje możliwość ustalenia wysokości kar pieniężnych różnymi sposobami. Po pierwsze, mierzony jest obwód pnia na wysokości 130 cm, a następnie mnożony przez współczynnik ustalony w Rozporządzeniu. Jeżeli okazałoby się, że nie można dokonać pomiaru, ponieważ wykarczowano pień i brak jest kłody, wówczas ustala się obwód pnia na podstawie informacji zdobytych w toku postępowania administracyjnego np. na podstawie zeznań świadków, opinii biegłego, a następnie uzyskaną wielkość powiększa się o 50%. Jeżeli brak jest kłody – przyjmuje się najmniejszy promień pnia, pomniejszając wyliczony obwód o 10 %. Powyższe metody dają organowi możliwość zbadania obwodu pnia, tak aby nie miał on trudności z wyliczeniem kary.

Ustawa w zakresie kar pieniężnych uwzględnia również rodzaj i wielkość szkody, bowiem w przypadku usunięcia drzewa lub krzewu obumarłego albo nierokującego szansy na przeżycie, złomu lub wywrotu, wysokość administracyjnej kary pieniężnej zostaje obniżona o 50%. Nie wymierza się kary pieniężnej, gdy usunięcie, zniszczenie lub uszkodzenie drzewa wynika z stanu wyższej konieczności. W takiej sytuacji to na dokonującym wycinki spoczywa ciężar udowodnienia, że nastąpił stan wyższej konieczności np. drzewo zagrażało bezpieczeństwu. Odstąpienie od wymierzenia kary bądź jej obniżenie wymaga każdorazowo od organu przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego, a w tym oględzin.

Kara zostaje naliczona w formie decyzji administracyjnej. Adresat decyzji ma 14 dni od dnia jej ostateczności na uiszczenie kary. Termin płatności kary za zniszczenie drzewa lub krzewu, gdy stopień zniszczenia nie wyklucza jego żywotności odracza się na 5 lat. Odroczenie terminu płatności kar wymierzonych za zniszczenie korony drzewa dotyczy 70% wysokości kary. Po upływie 5 lat od dnia, w którym decyzja o odroczeniu terminu płatności kary stała się ostateczna, i po stwierdzeniu zachowania żywotności drzewa lub krzewu, lub braku żywotności drzewa lub krzewu z przyczyn niezależnych od podmiotu ukaranego kara jest umarzana. W przypadku stwierdzenia, że drzewo lub krzew obumarły przed upływem 5 lat od dnia ostateczności decyzji, karę uiszcza się niezwłocznie, chyba że drzewo lub krzew nie zachowały żywotności z przyczyn niezależnych od podmiotu ukaranego. Nieuiszczona w terminie kara pieniężna, wraz z odsetkami za zwłokę podlega ściągnięciu w trybie egzekucji  administracyjnej. Przedawnienie należności następuje po upływie 5 lat od upływu terminu płatności kary.

W przypadku osób fizycznych,  które na cele niezwiązane z prowadzeniem działalności gospodarczej usunęły lub zniszczyły drzewo lub krzew albo uszkodziły drzewo, jeżeli dochód miesięczny na jednego członka gospodarstwa domowego nie przekracza 50% minimalnego wynagrodzenia za pracę w danym roku, a osoba fizyczna nie jest w stanie uiścić kary w pełnej wysokości bez znacznego uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny, organ może umorzyć 50% wymierzonej kary.

Ustawa o ochronie przyrody oraz akt wykonawczy – Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 3 lipca 2017 r. w sprawie wysokości stawek opłat za usunięcie drzew i krzewów, stanowią precyzyjną regulację kwestii stawek oraz sposobu naliczania opłat za wycinkę drzew lub krzewów. Jak już wcześniej wspomniano, warto poznać powyższe regulacje i mieć świadomość wysokości opłat, bowiem stawki dla niektórych rodzajów drzew są wysokie, a termin na uiszczenie opłaty wynosi tylko 14 dni. Materia kar pieniężnych jest dość rozbudowana w ustawie, w szczególności w zakresie przesłanek pozwalających na obniżenie czy umorzenie kary. Warto jednak pamiętać, że odroczenie, obniżenie czy umorzenie kary wymaga spełnienia ściśle określonych przesłanek oraz przeprowadzenia postępowania dowodowego przez organ administracji.