Walka o dostęp do numerów ksiąg wieczystych w GEOPORTALu

Od dłuższego czasu trwa spór pomiędzy Głównym Geodetą Kraju a Prezesem Urzędu Ochrony Danych Osobowych (dalej: PUODO) co do umieszczenia w rządowym serwisie www.geoportal.gov.pl numerów ksiąg wieczystych dla poszczególnych nieruchomości. W wielu przypadkach wyszukując działkę można było uzyskać numer księgi wieczystej dla danej nieruchomości.

W dniu 6 kwietnia 2020 r. Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych wydał postanowienie (znak DKN.5112.13.2020 r.), w którym zobowiązał Głównego Geodetę Kraju do ograniczenia przetwarzania danych osobowych w zakresie numerów ksiąg wieczystych, nakazując zaprzestanie ich publikowania na portalu internetowym GEOPORTAL2. PUODO prowadził postępowanie w sprawie naruszenia przepisów o ochronie danych osobowych dotyczące udostępniania bez podstawy prawnej na portalu internetowym GEOPORTAL2 numerów ksiąg wieczystych. PUODO argumentuje, że znając numer księgi wieczystej możemy uzyskać dane osobowe dotyczące właściciela czy tez użytkownika wieczystego nieruchomości. Dane te w konsekwencji mogą być wykorzystane niezgodnie z prawem m.in. do zaciągnięcia zobowiązań.

Sytuacja będzie miała prawdopodobnie swój finał w sądzie, bowiem Główny Geodeta Kraju decyzję otrzymał i zamierza zaskarżyć ww. postanowienie. Jak poinformowano opinię publiczną w ocenie Głównego Geodety Kraju takie postanowienie jest błędne, nieuzasadnione przepisami o ochronie danych osobowych, a jednocześnie szkodliwe dla wszystkich obywateli korzystających z urzędowego serwisu geoportal.gov.pl. Wszak numery ksiąg wieczystych, podobnie jak numery rejestracyjne samochodów, nie są danymi o osobach, ale oznaczeniami rzeczy. W konsekwencji Prezes UODO nie jest uprawniony do działania w tym zakresie. Numer księgi wieczystej różni się od danych osobowych właściciela nieruchomości (imienia, nazwiska, czy numeru PESEL). Ponadto  Główny Geodeta Kraju wskazuje, że dane dotyczące aktualnego stanu prawnego danej nieruchomości – przechowywane są w starostwach powiatowych w Ewidencji Gruntów i Budynków i to starostowie decydują o tym, jaki zakres danych udostępnić w ramach serwisu www.geoportal.gov.pl, w szczególności czy udostępnić numer księgi wieczystej.

Nie sposób odmówić słuszności stanowisku Głównego Geodety Kraju. Przypomnieć należy, że numery ksiąg wieczystych są publicznie dostępne w Ewidencji Gruntów i Budynków. Wystarczy złożyć stosowny wniosek, znając oznaczenie ewidencyjne działki. Uzyskanie numeru księgi wieczystej dla danej nieruchomości nie jest praktycznie ograniczone. Dane osobowe są anonimizowane, jednak dostęp do treści księgi wieczystej zarówno za pomocą danych uzyskanych z Ewidencji Gruntów i Budynków jak z portalu rządowego GEOPORTAL 2 jest taki sam – inne są ścieżki uzyskania danych źródłowych (numeru księgi wieczystej). Ponadto istnieje obecnie możliwość pozyskania numerów ksiąg wieczystych za pomocą szeregu portali komercyjnych udostępniających odpłatnie numery ksiąg wieczystych.

Udostępnienie numeru księgi wieczystej w GEOPORTAL 2 było nieodpłatnym i najszybszym sposobem uzyskania numeru księgi wieczystej dla danej nieruchomości.  Usunięcie tych danych z GEOPORTALU 2 nie uniemożliwi ich pozyskania z innych ogólnodostępnych źródeł, zatem nie rozwiąże to problemu na który wskazuje PUODO dotyczącego możliwości posłużenia się tymi danymi przez osoby nieuprawione. Nie pozostaje nam nic innego jak oczekiwać na wynik tego sporu. Z uwagi na obowiązujące przepisy Geodeta Kraju musi się podporządkować ww.  postanowieniu zanim doszłoby do wstrzymania jego wykonalności. W okresie obowiązywania zakazu na stronach serwisu w miejscu numeru księgi wieczystej wyświetlana będzie informacja o treści „Numery ksiąg wieczystych zostały ukryte na podstawie postanowienia Prezesa UODO nr DKN.5112.13.2020 z dnia 6 kwietnia 2020 r. do czasu wydania decyzji administracyjnej w toczącym się postępowaniu.”.