Terminy przedawnienia w kontraktach budowlanych zależą od rodzaju roszczenia oraz charakteru umowy łączącej strony. Trzeba pamiętać, że terminy przedawnienia w umowach zawieranych przez Inwestora z Generalnym Wykonawcą mogą się różnić od terminów w umowach zawartych z podwykonawcami.
Przedawnienie w umowie o roboty budowlane
Ustalenie terminów przedawnienia właściwych dla umowy o roboty budowlane było przedmiotem wieloletniego sporu w orzecznictwie i doktrynie prawniczej. Brak było zgody co do tego, czy do umów o roboty budowlane powinno się stosować ogólne terminy przedawnienia czy też krótszy – dwuletni termin przedawnienia roszczeń, co do zasady właściwy dla umów o dzieło.
Powyższy spór został jednoznacznie rozstrzygnięty przez Sąd Najwyższy, który w uchwale składu
7 sędziów z dnia 11 stycznia 2002 r. (III CZP 63/01) przyjął, że roszczenia wynikające z umowy o roboty budowlane przedawniają się w terminach określonych w art. 118 k.c.
Tym samym roszczenia wynikające z umów o roboty budowlane przedawniają się w następujących terminach:
- 3 lat dla roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej;
- 3 lat dla roszczeń o świadczenia okresowe;
- 10 lat dla innych roszczeń (niezwiązanych z prowadzeniem działalności gospodarczej).
Z uwagi na złożoność procesu budowlanego trzeba jednak pamiętać, że określone powyżej zasady mogą ulegać modyfikacji w zależności od specyfiki danego roszczenia lub rodzaju umowy zawartej przez strony.
Kara umowna przedawni się z każdym dniem
Powszechną praktyką w kontraktach budowlanych jest zastrzeganie przez strony kary umownej naliczanej za każdy dzień zwłoki lub opóźnienia wykonawcy. Warto pamiętać, że kara umowna naliczana za każdy dzień lub tydzień zwłoki jest traktowana jako świadczenie okresowe. Będzie się zatem przedawniać, zgodnie z art. 118 Kodeksu cywilnego, w terminie 3 lat.
Termin przedawnienia należy jednak liczyć oddzielenie dla każdego dnia lub tygodnia stanowiącego podstawę do naliczenia tej kary umownej. Zgodnie bowiem z art. 120 § 1 Kodeksu cywilnego Bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Jeżeli wymagalność roszczenia zależy od podjęcia określonej czynności przez uprawnionego, bieg terminu rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stałoby się wymagalne, gdyby uprawniony podjął czynność w najwcześniej możliwym terminie.
Wymagalność kary umownej naliczanej dziennie (tygodniowo) powstaje zatem osobno co do kwoty kary należnej za konkretny dzień. Liczyć się będzie od dnia kiedy wystąpiła podstawa do naliczenia kary za ten jeden konkretny dzień zwłoki. Tego rodzaju kary umowne będą się zatem przedawniać osobno, dla każdej kary za każdy dzień (tydzień).
Uwaga na umowy z podwykonawcami
Inaczej kwestia przedawnienia roszczeń kształtuje się w przypadku umów z podwykonawcami. Trzeba bowiem pamiętać, że zależnie od zakresu zleconych podwykonawcy robót umowa generalnego wykonawcy z podwykonawcą może być traktowana jak umowa o roboty budowlane albo jak umowa o dzieło (z reguły gdy zakres prac jest stosunkowo niewielki).
W przypadku zawarcia z podwykonawcą umowy o roboty budowlane zastosowanie znajdą ogólne regulacje terminów przedawnienia opisane powyżej. Roszczenia ze stosunków między przedsiębiorcami będą się zatem przedawniać w 3 letnim terminie (art. 118 Kodeksu cywilnego).
Terminy przedawnienia mogą być krótsze
Jeżeli natomiast z podwykonawcą zawarto umowę o dzieło, zastosowanie znajdzie krótszy 2-letni termin przedawnienia właściwy dla tego rodzaju umów. Zgodnie bowiem z art. 646 Kodeksu cywilnego Roszczenia wynikające z umowy o dzieło przedawniają się z upływem lat dwóch od dnia oddania dzieła, a jeżeli dzieło nie zostało oddane – od dnia, w którym zgodnie z treścią umowy miało być oddane.
Dwuletni termin przedawnienia w przypadku umowy o dzieło będzie przy tym dotyczył zarówno roszczeń wynikających z umowy zawartej przez podwykonawcę z generalnym wykonawcą jak i roszczeń podwykonawcy wobec inwestora o zapłatę należnego wynagrodzenia na podstawie solidarnej odpowiedzialności inwestora z art. 6471 Kodeksu cywilnego.
Jak widać przepisy dotyczące przedawnienia kontraktów budowlanych różnią się w zależności od sytuacji. Przewidziana przez ustawodawcę zasada swobody umów pozwala w pewnym stopniu kształtować terminy przedawnienia przez same strony umowy. Od nich bowiem zależy jej rodzaj i postanowienia. W każdym przypadku warto jednak zastanowić się nad strategią działania, aby możliwie najlepiej przygotować się na nieprzewidziane zdarzenia.
ARTYKUŁU? NAPISZ DO NAS
